Rozszerzanie diety u niemowląt

Dzieci w ciągu 1 roku życia zwiększają swoją masę ciała aż 3-krotnie, dlatego właściwe żywienie w ich wczesnym etapie życia jest bardzo ważne.

Zawsze, warto podkreślić zdecydowaną wyższość karmienia naturalnego niemowląt nad karmieniem sztucznym. Mleko matki dopasowuje się do dziecka, ponieważ posiada wszystkie niezbędne na jego etapie rozwoju składniki odżywcze. Jest bezpieczne i lepiej tolerowane przez delikatny przewód pokarmowy noworodka.

Zaleca się, aby przez pierwsze 6 miesięcy życia (do 180 dni), niemowlęta były karmione wyłącznie piersią. Jeżeli w tym czasie pojawią się jednak posiłki uzupełniające, powinny być zawsze podawane łyżeczką lub z kubka (nie z butelki ze smoczkiem).

Podstawowe zasady rozszerzania diety niemowląt:
• Każdy nowy produkt należy wprowadzać pojedynczo. Należy odczekać najlepiej tydzień, obserwując w tym czasie reakcję dziecka.
• Zaczynamy od małych ilości, np. kilku łyżeczek.
• Obserwujemy dziecko, czy nie wystąpiły u niego niepokojące objawy (np. wysypka, płacz, śluz lub krew w kupce, napięty brzuszek. Jeśli niekorzystne objawy się pojawią odczekaj 2 tygodnie z wprowadzaniem danego produktu. Jeśli po tym czasie sytuacja się powtórzy odczekaj kolejny miesiąc lub dłużej. Możesz skonsultować się również z pediatrą.
• Przygotowując pierwsze obiadki pamiętaj o tłuszczach (masło, oliwa z oliwek lub olej rzepakowy niskoerukowy)
• Nie przyprawiamy pierwszych posiłków dziecka. Odrobinę soli lub cukru można wprowadzić dopiero w 10 mcu (karmienie sztuczne) lub w 11 mcu (karmienie naturalne)
• Eksperymentuj. Nie przejmuj się, że dziecko czegoś nie chce jeść, spróbuj w połączeniu z innym warzywem lub owocem.
• Nie zmuszaj dziecka do jedzenia i zapewnij spokojną atmosferę podczas posiłku. Pozwól dziecku jeść samodzielnie np. rączką lub łyżeczką. Nie przejmuj się bałaganem, sprzątaj dopiero po zakończonym posiłku, który powinien trwać maksymalnie 30 minut. Nie zabawiaj dziecka w czasie posiłku, nie używaj jedzenia w formie nagrody.

ETAPY KARMIENIA W ŻYWIENIU NATURALNYM:
Do 5 miesiąca karmienie wyłącznie piersią na żądanie.
5-6 miesiąc:
• Można niekiedy wprowadzić mleko modyfikowane
• Między 5 a 6 miesiącem wprowadzamy gluten, w formie kaszki lub kleiku glutenowego np. kaszki manny w ilości 2-3 g (pół łyżeczki), raz dziennie, najlepiej dodać do przecieru z warzyw
• Warzywa jakie można wprowadzić to marchew, dynia, ziemniak
7 miesiąc:
• Mleko z piersi na żądanie
• Wprowadzamy chude mięso (ok. 10 g – łyżeczkę) i rybę (10 g, 1-2 razy w tygodniu), najlepiej dodane do zupki jarzynowej
• Do posiłków co drugi dzień dodajemy połowę żółtka
• Kaszka lub kleik glutenowy/bezglutenowy (najlepiej żeby były wzbogacone w żelazo)
• Sok owocowy (przecierowy) lub przecier owocowy (do 150 g)
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: brokuł, brukselka, cukinia, dynia, fasolka szparagowa, groszek zielony, kabaczek, kalafior, kapusta biała, czerwona, włoska, kukurydza, marchew, patison, pietruszka, seler, ziemniak
OWOCE: jabłko, jagody, dzika róża
PRODUKTY ZBOŻOWE: kasza kukurydziana, ryżowa, kleik kukurydziany, ryżowy, mąka ryżowa, ryż biały i brązowy
MIĘSO: jagnięcina, mięso z indyka, kurczaka i królika
RYBY (świeże): dorsz, halibut, łosoś, makrela, mintaj, morszczuk, sandacz

8 miesiąc:
• Mleko mamy na żądanie
• Połowa żółtka co drugi dzień (np. w zupie jarzynowej)
• Zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z dodatkiem chudego mięsa lub ryby (1-2 razy w tygodniu), do zupy można dodać kaszkę/kleik
• Mięso lub ryba (bez wywaru, nie w zupie) 1-2 razy w tygodniu
• Kaszka lub kleik glutenowy/bezglutenowy (najlepiej żeby były wzbogacone w żelazo)
• Sok owocowy (przecierowy) lub przecier owocowy (do 150 g)
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: burak, kalarepa, por
OWOCE: gruszka, malina, morela

9 miesiąc:
• Mleko mamy na żądanie
• Połowa żółtka co drugi dzień (np. w zupie jarzynowej)
• Zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z dodatkiem chudego mięsa lub ryby (1-2 razy w tygodniu), do zupy można dodać kaszkę/kleik
• Mięso lub ryba (bez wywaru, nie w zupie) 1-2 razy w tygodniu
• Kaszka lub kleik glutenowy/bezglutenowy (najlepiej żeby były wzbogacone w żelazo)
• Sok owocowy (przecierowy) lub przecier owocowy (do 150 g)
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: jarmuż, sok z kiszonej kapusty, szparagi
OWOCE: banan, brzoskwinie, czereśnie, daktyle, kiwi, mango, melon, mirabelki, śliwki świeże i suszone, rodzynki, winogrona (przekrojone na pół)
PRZYPRAWY: kminek, koperek, majeranek, sezam
PRODUKTY ZBOŻOWE: kasza gryczana biała niepalona, kasza krakowska, mąka sojowa

10 miesiąc:
• Karmienie z piersi na żądanie
• Wprowadzamy 2-daniowy obiad: zupka jarzynowa z dodatkiem kaszki glutenowej raz jarzynki z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 razy w tygodniu)
• Do posiłków dodajemy pół żółtka
• Porcję mięsa/ryby zwiększamy do 15 g
• Można wprowadzić chrupki kukurydziane i biszkopty bezglutenowe
• Kaszka lub kleik glutenowy/bezglutenowy (najlepiej żeby były wzbogacone w żelazo)
• Sok owocowy (przecierowy) lub przecier owocowy (do 150 g)
• Konsystencja posiłków powinna stymulować żucie pokarmów
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: cebula, groch, szczaw, szpinak
OWOCE: arbuz, aronia, borówka amerykańska, jeżyny, porzeczki, wiśnie
PRZYPRAWY: bazylia, cząber, oregano, tymianek, rozmaryn, estragon
PRODUKTY ZBOŻOWE: amarantus, jęczmień, kasza jaglana
INNE: pestki dyni i nasiona słonecznika

11 miesiąc:
• Mleko mamy na żądanie
• Obiad powinien składać się z 2 dań
• Można podać całe jajko (3-4 razy w tygodniu)
• Konsystencja posiłków powinna stymulować żucie pokarmów
• Wprowadzamy produkty mleczne takie jak jogurt, twarożek, kefir. Powinny być naturalne, bez cukru
• Reszta zasad jak wyżej
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: bakłażan, kapusta kiszona, kiełki, ogórek gruntowy i kiszony, papryka, pomidor, rzodkiew, szczypiorek
OWOCE: ananas, awokado, papaja, passiflora, poziomki, truskawki, żurawina
PRZYPRAWY: cynamon, czosnek, kolendra, koperek, natka pietruszki, papryka słodka, pieprz, sól
PRODUKTY ZBOŻOWE: chleb, bułki, kasza jęczmienna, kuskus, płatki owsiane, sucharki
NABIAŁ: jajko, jogurt, kefir, maślanka, mleko acidofilne, twarożek

12 miesiąc:
• Karmienie piersią na żądanie
• Obiad powinien składać się z 2 dań
• Podajemy nadal produkty mleczne
• 3-4 razy w tygodniu podajemy całe jajko
• Przyzwyczajmy dziecko do bardziej „dorosłego” jedzenia
• Podajemy surowe owoce i warzywa w całości, np. do rączki
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: cykoria, rzepa
OWOCE: figi
PRODUKTY ZBOŻOWE: makarony
MIĘSO: cielęcina, wołowina, wędliny, parówki (wysokiej jakości, bez konserwantów)

ETAPY KARMIENIA W ŻYWIENIU SZTUCZNYM:
5 miesiąc:
• Podajemy mleko początkowe
• Rozpoczynamy wprowadzać nowe pokarmy
• Wprowadzamy warzywa w postaci przecieru warzywnego (zupy) i owoce (sok przecierowy, mus)
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: dynia, ziemniak, marchewka
OWOCE: jabłko

6 miesiąc:
• Mleko początkowe
• Wprowadzamy gluten, w formie kaszki lub kleiku glutenowego np. kaszki manny w ilości 2-3 g (pół łyżeczki), raz dziennie, najlepiej dodać do przecieru z warzyw
• Wprowadzamy chude mięso (ok. 10 g – łyżeczkę) i rybę (10 g, 1-2 razy w tygodniu)
• Sok owocowy (przecierowy) lub przecier owocowy (do 150 g)
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: brokuł, brukselka, cukinia, fasolka szparagowa, groszek zielony, kabaczek, kalafior, kapusta biała, czerwona, włoska, kukurydza, marchew, patison, pietruszka, seler
OWOCE: czarne jagody, dzika róża
MIĘSO: jagnięcina, mięso z indyka, kurczaka i królika
RYBY (świeże): dorsz, halibut, łosoś, makrela, mintaj, morszczuk, sandacz

7 miesiąc:
• Mleko początkowe zmieniamy na następne
• Do posiłków co drugi dzień dodajemy połowę żółtka
• Reszta zasad jak wyżej
• Konsystencja posiłków powinna stymulować żucie pokarmów
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: burak, kalarepa, por
OWOCE: gruszka, malina, morela
PRODUKTY ZBOŻOWE: kasza kukurydziana, ryżowa, kleik kukurydziany, ryżowy, mąka ryżowa, ryż biały i brązowy

8 miesiąc:
• Mleko następne
• Połowa żółtka co drugi dzień (np. w zupie jarzynowej)
• Zwiększamy ilość kaszki lub kleiku glutenowego do łyżeczki
• Porcję mięsa/ryby zwiększymy do 15 g
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

9 miesiąc:
• Mleko następne
• Codziennie dajemy połowę żółtka
• Można wprowadzić chrupki kukurydziane i biszkopty bezglutenowe
• Zupa jarzynowa lub przecier jarzynowy z dodatkiem chudego mięsa lub ryby (1-2 razy w tygodniu), do zupy można dodać kaszkę/kleik
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: cebula, szczaw, szpinak
OWOCE: arbuz, aronia, borówka amerykańska, jeżyny, porzeczki, wiśnie
PRZYPRAWY: bazylia, cząber, oregano, tymianek, rozmaryn, estragon
PRODUKTY ZBOŻOWE: amarantus, jęczmień, kasza jaglana
INNE: pestki dyni i nasiona słonecznika

10 miesiąc:
• Mleko następne
• Wprowadzamy 2-daniowy obiad: zupka jarzynowa z dodatkiem kaszki glutenowej raz jarzynki z gotowanym mięsem lub rybą (1-2 razy w tygodniu)
• Do posiłków dodajemy pół żółtka
• Porcję mięsa/ryby zwiększymy do 20 g
• Wprowadzamy pieczywo, sucharki
• Konsystencja posiłków powinna stymulować żucie pokarmów
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

11 miesiąc:
• Mleko następne
• Obiad powinien składać się z 2 dań
• Można podać całe jajko (3-4 razy w tygodniu)
• Konsystencja posiłków powinna stymulować żucie pokarmów
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

NABIAŁ: jajko, jogurt, kefir, maślanka, mleko acidofilne, twarożek

12 miesiąc:
• Mleko następne
• Obiad powinien składać się z 2 dań
• Podajemy nadal produkty mleczne
• 3-4 razy w tygodniu podajemy całe jajko
• Przyzwyczajmy dziecko do bardziej „dorosłego” jedzenia
• Podajemy surowe owoce i warzywa w całości, np. do rączki
• Lista produktów, które można w tym czasie wprowadzić:

WARZYWA: cykoria, rzepa
OWOCE: figi
PRODUKTY ZBOŻOWE: makarony
MIĘSO: cielęcina, wołowina, wędliny, parówki (wysokiej jakości, bez konserwantów)

Autor: Joanna Scheffs (dietetyk Bydgoszcz)