Niejadek – co zrobić gdy nasze dziecko nie chce jeść?
Bycie niejadkiem to naturalny etap w procesie rozwoju. Po pierwszym roku życia dynamika wzrostu dziecka wyraźnie maleje. Zmniejsza się również łaknienie naszej pociechy. Pojawia się niechęć do próbowania nowych pokarmów, a nawet odrzucenie tych, które do tej pory smakowały. Co zatem zrobić, żeby nasze dziecko chciało jeść?
Poniżej przedstawiamy najważniejsze zasady:
- Rodzic decyduje co dziecko będzie jadło, kiedy i jak podać jedzenie, natomiast dziecko decyduje czy będzie jadło i ile zje
- Neutralna, spokojna atmosfera podczas karmienia
- Stałe godziny posiłków, 4-5 posiłków w ciągu dnia (minimum 2,5-3 godzinne przerwy między posiłkami)
- Początek jedzenia w ciągu 15 minut od podania posiłku; posiłek trwa maksymalnie 30 minut, między posiłkami woda do picia, bez przekąsek
- Karmienie w stałym miejscu przy stole, w krzesełku, bez dystraktorów i zabawiania
- Zachęcamy dziecko do samodzielności (jedzenie palcami, własną łyżką)
- Szykujemy małe porcje, jeśli karmimy dziecko – podajemy małe kęsy
- Nigdy nie używamy jedzenia jako nagrody czy kary
- Posiłki dostosowane do wieku i umiejętności dziecka
- Szanujemy sygnały sytości dziecka. Nigdy nie karmimy dziecka na siłę
- Zachęcamy dziecko do próbowania nowych potraw (nowy produkt podajemy 10-15 razy zanim stwierdzimy, że dziecko go nie akceptuje)
- Odmowa zjedzenia danego pokarmu nie jest trwała. Nie należy więc się nadmiernie przejmować
- Nie pytamy dziecko „co zje?” Proponujemy do wyboru dwa różne, ale pełnowartościowe posiłki
- Wycieranie buzi i sprzątanie rozchlapanego posiłku – dopiero po zakończeniu posiłku
- Posiłki stałe są podawane na początku, napoje na końcu
- Produkty trudne (np. o innej konsystencji) i mniej lubiane podajemy w fazie największego głodu
- Dobrze jest spożywać to samo razem z dzieckiem
- Nie skupiamy się nadmiernie na karmieniu dziecka. Nasze zdenerwowanie i napięcie może spowodować, że dziecko nie będzie chciało jeść
Ważne jest, żeby w okresie bycia niejadkiem, nie dawać dziecku zbyt dużych ilości słodyczy i słodkich napojów. Kubki smakowe naszej pociechy będą rozpoznawały i lubiły tylko smak słodki. Często niejedzenie wielu produktów wynika z tego, że dziecko dostaje zbyt duże ilości niezdrowych przekąsek (słodyczy, słonych przekąsek, słodkich napojów).
Błędem rodziców jest również przygotowywanie specjalnego posiłku tylko dla dziecka, innego niż spożywa cała rodzina, składającego się tylko z pokarmów, które nasza pociecha zna i lubi. Zamykamy wówczas drogę do wyjścia z trudnej sytuacji, ponieważ dziecko nie ma szans na próbowanie nowych pokarmów i rozszerzanie swojej diety.
Płyny (typu soki i słodkie napoje) są również pokarmami, dlatego nie dajemy ich dziecku na chwilę przed głównym posiłkiem, ponieważ nie będzie wtedy głodne. Pomiędzy posiłkami najlepiej podać dziecku do picia wodę.
Żołądek dziecka jest wielkości jego zamkniętej pięści i należy szanować sygnały sytości u dziecka. Niektóre dzieci również dłużej trawią niektóre pokarmy.
Ważne jest, żeby nie dawać dziecku niczego w zamian jeśli nie zje danego posiłku. Czekamy w takiej sytuacji, podajemy tylko wodę do picia i dopiero po około 3 godzinach proponujemy kolejny posiłek. Pozwólmy dziecku odczuć głód. Dziecko nie ma w sobie mechanizmów, które są w stanie go zagłodzić na śmierć. Jeżeli parametry dziecka mieszczą się w siatkach centylowych, to nic poważnego się nie dzieje i nie należy się nadmiernie przejmować.
Dziecko wyczuwa nasze napięcie i stres, przez co problem jeszcze bardziej narasta. 90-95% przypadków niejadków są to zachowania psychologiczne, dlatego ważna jest konsekwentna i stanowcza postawa rodziców.
Niekiedy sami rodzice utrwalają u dziecka postawę bycia niejadkiem, na zasadzie mówienia „on tego nie zje bo nie lubi”. Skoro wszyscy tak wkoło mówią, to dziecko przybiera wówczas postawę zamkniętą, nawet nie próbując zjeść danego pokarmu. Pamiętajmy, że proces nauki zdrowego żywienia jest u dzieci dynamiczny.
Proponujmy dziecku ciekawe i kolorowe dania. Warto używać ciekawych nazw, np. koktajl mocy, królewskie dukaty, czy smerfne śniadanie itp. Można układać ciekawe wzory na talerzu np. kształt buźki, łódki itp.
Warto również przygotowywać zdrowe posiłki razem z najmłodszymi, może to być dla nich świetną zabawą.
Bycie niejadkiem jest zachowaniem odwracalnym. Pamiętajmy o systematycznym wprowadzaniu nowych produktów oraz spożywaniu zdrowych posiłków razem z dzieckiem. Bądźmy dobrym przykładem dla naszych dzieci.
Zachęcamy do rozmawiania z dziećmi na temat zdrowego odżywiania, np. o tym dlaczego jedzenie owoców i warzyw jest ważne.
Istotna jest świadomość, że odpowiedzialność za wyrobienie prawidłowych nawyków żywieniowych w pierwszych latach spoczywa na rodzicach.
Autor: Joanna Scheffs (dietetyk Bydgoszcz)