Kuchnia hiszpańska

¡Que aproveche!

Wracając z wakacji, dalekich podróży przywozimy ze sobą nie tylko wspomnienia, ale i nowe umiejętności. Poznajemy nowe kraje , zwyczaje i codzienność ich mieszkańców. Delektujemy się nowymi smakami oraz potrawami, które urozmaicają nasz dotychczasowy styl gotowania, badź zarchiwizowane w naszych książkach, pozwalaja odtworzyć na talerzu wakacyjne przygody.

Czym kuchnia hiszpańska, zwłaszcza andaluzyjska różni się od polskiej?

Obserwując jak jadają Hiszpanie i w jaki sposób koncentrują się na posiłkach wywnioskować można, że przywiązują do nich sporą wagę. Pory posiłków znacznie różnią się od tych podawanych w Polsce.

Dzień rozpoczyna się śniadaniem (desayuno), około południa restauracje serwują tapas czyli przekąski, a dopiero po 21:00 ma miejsce najbardziej obfity posiłek czyli kolacja (cena).

Na śniadanie najbardziej popularne jest pan tostado, czyli grzanka z oliwą i szynką jamon z kawą. Tapas są typowe wlaśnie dla Andaluzji, są to niewielkie porcje, ponieważ z tłumaczenia tapa oznacza przykrywkę lub pokrywkę.

Nawiązując do historii Hiszpanie podając kiedyś piwo bądź lampkę wina, kładli na szklance/lampce kawałek chleba z jamonem (szynką) żeby odgonić miejscowe robactwo.

Analogicznie tapa jest to zatem taka mała porcja na szklankę, a w dniu dzisiejszym to malutkie porcje wszystkich innych dań. Przekąski zjadane wcześniejszą porą nazywają się comida albo almuerzo, natomiast te zjadane później około 18 to merienda.

Najważniejszym jednak posiłkiem jest kolacja, nie jak w Polsce śniadanie. Składa się ona zawsze z 3 -4 dań (przystawki, sałatki, mieso/ryba, zawsze do posiłkow podawany jest chleb i na zakończenie słodkości z kawą).

W kuchni hiszpańskiej dużo się smaży, do wszystkiego dodawana jest oliwa. Wszechobecne są jajka.

Wszystkie posiłki jedzone są bez pośpiechu, a ich celebracja w gromadzie wszystkich biesiadników urasta do dużej rangi.

Dodatkowo do każdego z dań podawana jest woda i wino bądź piwo –  jednak wszystko w małych szklaneczkach.

Latem bardzo popularne jest tinto de verano – wino z pomarańczową, cytrynową badź naturalną wodą gazowaną, albo tez sangria, do których bazą zawsze jest wino.

Owoce morza i ryby figurują jako jeden z głównych składników wielu zup, ale podawane są też w formie grillowanej lub „a la sal” czyli pieczone w posypce z soli i bardzo często smażone.

Drugim ważnym produktem, który zauważyć można prawie na każdym kroku to oliwki dodawane do potraw lub podawane w formie przekąski.

Ważne miejsce w kuchni hiszpańskiej zajmują cytrusy, bakłażany, melony, ryż, migdały, pistacje, trzcina cukrowa, brzoskwinie, morele, a także mięsa głównie wieprzowina oraz mięso z byka.

Nieodłącznym elementem kuchni hiszpańskiej jest oliwa, która ma swój duży udział w większości potraw. Do jej wytwarzania używa się najznakomitszych odmian zwanych Picual, Verdial oraz Hojiblanca. Oliwa z oliwek jest głównym produktem eksportowym, to największe dobro narodowe Hiszpanii.

Miejscowa gastronomia zawdzięcza swoją magiczną aromatyczność ziołom i przyprawom: bazylia, kminek, kolendra, szafran, anyż, mięta, imbir, jaśmin, sezam, tamaryndowiec i cynamon to najczęściej używane dodatki.
Temat win mógłby być osobnym rozdiałem, ale najczęściej spotykanymi są Cava, Ribera del Duero, Malaga, Rioja, Sherry.

Jakie ciekawe potrawy można odnaleźć na hiszpańskim stole?
Przykładowe potrawy serwowane w Hiszpanii to:
Gazpacho – chłodnik z przecieranych pomidorów, papryki, czosnku, z olejem i octem, podawany z czerstwym pieczywem na zimno.
Paella – hiszpańskie danie narodowe, wywodzące się z Walencji. W menu w hiszpańskich restauracjach można odnaleźć wiele rodzajów tej potrawy. Zazwyczaj jest to doprawiony do smaku szafranem ryż, który wzbogaca się kawałkami ryb, owocami morza, kurczaka i wieprzowiny oraz warzywami, zapiekanymi na tradycyjnej patelni do smażenia paelli.
Cocido – gorący zimowy kociołek z ugotowanymi razem kawałkami mięsa, kurczaka, szynki, kiełbasy, warzywami, suszoną fasolą, soczewicą i ziemniakami.
Chorizo – tradycyjna kiełbasa, która może być doprawiana np. papryką.
Jamón serrano – popularna szynka suszona na powietrzu.
Queso manchego – twardy owczy ser wyrabiany z owczego mleka.
Tortilla – odmiana omletu przyrządzonego z jajek, podsmażonych ziemniaków i cebuli.
Churros – ciastka z nadzieniem lub bez smażone na głębokim oleju i podawane z gorącą czekoladą.
Sangría – poncz z wina i owoców.
Tinto de verano –  wino czerwone z dodatkiem lodu i słodkiej wody sodowej (gaseosa)

Zachęcamy do wypróbowania hiszpańskich spacjałów z przepisów podanych i przygotowanych przez rodowitego Hiszpana z Andaluzji.

Gazpacho przepis na około 6 porcji 1 porcja= 350 kcal
1  kg  Pomidory
100  g  Cebula
7  g Czosnek
200 g Papryka czerwona
100 g Ogórek
20 g Sos vinegrette
200 g Oliwa z oliwek
Woda (pół szklanki), sól (połowa łyżeczki), pieprz

Pomidory wyczyścić, usunąć gniazda nasienne i zmiksować w blenderze. Pomidory powinny być czerwone i dojrzałe. Dodać pół szklanki wody, ogórka, paprykę, cebulę i czosnek. Następnie dodajemy sos vinegrette i miksujemy wszystko blenderem. Miksując nadal wlewamy powolutku oliwę z oliwek.
Do gazpacho można dodać ugotowane jajko, szynkę, ogórka lub grzanki.

Tortilla de patatas przepis na około 8 porcji 1 porcja= 200 kcal
1  kg  Ziemniaki
130 g Cebula
30 g Oliwa z oliwek
6 szt Jajka kurze całe
Sól
Ziemniaki obrać, pokroić w bardzo cienkie krążki. W tradycyjnej wersji hiszpańskiego przepisu w dalszym etapie ziemniaki smażyło się na dużej ilości oliwy, dopóki nie zmiękną, natomiast my wybierając wersję bardziej dietetyczną podpieczemy je w piekarniku smarując małą ilością oliwy (połowa). Podpieczone ziemniaki doprawić odrobiną soli.  Cebulę pokroić w kostkę i usmażyć na drugiej połowie oliwy.
Jajka wbijamy do miski doprawiając odrobiną soli i  mieszając energicznymi ruchami.
Do miski z jajkami wrzucić upieczone ziemniaki. Musimy pamiętać, aby wszystkie ziemniaki z cebulą były zanurzone w jajku.
Następnie zostawić cienką warstwę tłuszczu wlawając na nią masę jajeczno-ziemniaczaną. Tortillę smażymy na małym ogniu, aż spód zrumieni się od spodu. Pamiętajmy, aby w trakcie drewnianą łyżką podważać tortillę tak, aby nie przywierała do patelni. Następnie przykrywamy tortillę płaską pokrywką lub dużym talerzem energicznie odwracając ją, by móc podsmażyć ją z drugiej strony. Czynność możemy powtarzać kilkukrotnie do całkowitego zrumienienia tortilli.

Autor: mgr inż. Małgorzata Panek (dietetyk Toruń)